محتوای دوره آشنایی کاربردی با (RT,UT,MT,PT,VT) NDT +کارگاه آموزشی

بازرسي چشمي ( VT )

• اصول بازرسي چشمي
• وظايف بازرس جوش – مراحل مختلف بازرسي
• ناپيوستگي هاي جوش و فلز پايه ( تشريح و نحوه رفع آنها)
• آشنايي با ابزارهاي بازرسي چشمي

بازرسي مايعات نافذ (PT )

• اصول بازرسي PT مزايا و محدوديتها
• انواع مايعات نافذ از نظر شستشو
• انواع مايعات نافذ از نظر نور بازرسي

بازرسي ذرات مغناطيسي (MT )

• اصول بازرسي MT مزايا و محدوديتها
• انواع تجهيزات تست MT ( يوك ، پراد، كويل )
• انواع جريانهاي مغناطيس كننده ( AC, DC )
• انواع روشهاي MT از نظر نور بازرسي ( فلورسنت و وايت كنتراست )

بازرسي راديوگرافي ( RT )

• اصول بازرسي RT – مزايا و محدوديتها
• انواع چشمه هاي پرتوها ( ايكس و گاما) و نحوه توليد آنها
• فيلم هاي راديوگرافي
• شاخص كيفيت تصوير ( IQI )
• نمايش فيلم هاي راديوگرافي ( 100 اسلايد)

بازرسي به روش التراسونيك (UT )

• اصول بازرسي UT – مزايا و محدوديتها
• ترنسديوسرهاي التراسونيك
• انواع كاربردهاي UT ( ضخامت سنجي و عيب يابي )
• تعيين محل و سايز عيوب

كار عملي با تجهيزاتVT, PT, RT , MT ,UT

مخاطبین دوره آشنایی کاربردی با (RT,UT,MT,PT,VT) NDT +کارگاه آموزشی

تکنیسینها و مهندسین واحدهای تولیدی ، بازرسی فنی و کنترل کیفیت (QC ) ، واحدهای تعمیرات ، کارشناسان دستگاه نظارت ، مدیران صنایع مختلف،دانشجویان و کلیه افراد علاقمند و مرتبط که قصد آشنایی با روش های معمول آزمایشهای غیرمخرب (NDT ) را دارند.

پیش نیاز دوره آشنایی کاربردی با (RT,UT,MT,PT,VT) NDT

گذراندن دوره بازرسی چشمی (VT) قبل از این دوره توصیه می گردد ، داشتن تحصیلات حداقل دیپلم با تجربه کاری مرتبط و آشنایی به زبان انگلیسی

اهداف دوره آشنایی کاربردی با (RT,UT,MT,PT,VT) NDT

هدف از برگزاری این دوره آشنایی کاربردی فراگیران جهت تست جوش و سایر قطعات صنعتی با استفاده از روش های معمول NDT است.

آشنایی با آزمون های غیرمخرب (Non-destructive Testing)

معرفی

بسیاری از مراجع مهندسی الزام دارند تا خواص یك ماده بر روی نمونه های تهیه شده از همان ماده و با استفاده از آزمون های استاندارد ارزیابی شوند. اطلاعات ارزشمندی از این آزمون ها به دست می آید كه شامل خواص كششی، فشاری، برشی و ضربه ای ماده مورد نظر است. اما این آزمون ها ماهیتی تخریبی دارند. به علاوه خواصی كه با آزمون های استاندارد و تا حد تخریب تعیین می شود، راهنمای روشنی در مورد مشخصات كارآیی آن قطعه، هنگامی كه در یک مجموعه مهندسی پیچیده به کار می رود، را به دست نمی دهد.

با توسعه سریع علم و فناوری آزمون هاي غیرمخرب در چند دهه اخير و افزایش کاربری آنها در صنایع گوناگون، استفاده از اين رشته تخصصي در ایران نیز رشد چشمگیری یافته است. مطرح شدن تخصص آزمون غیرمخرب (NDT) در دانشگاه ها، تاسيس ده ها شركت تخصصي، ارائه دوره های متعدد آموزشی، برگزاری سمينارها و كنفرانس های متعدد و چاپ صدها مقاله علمی در كنفرانس ها و مجلات داخلی و خارجی تنها شماری از فعاليت هایی است كه در طول سالیان اخیر انجام شده است.

اطلاعات مذکور در این دوره، به منظور ارائه توضیحات به کاربرانی تدوین شده که با مبحث آزمون های غیرمخرب (NDT) و روش های متداول آن آشنایی ندارند. هرچند که در این دوره وارد جزئیات اجرای روش های مذکور نشده و دانشجویان علاقمند می بایست در دوره های آموزشی روش های تست غیرمخرب Level I,II شرکت نموده ویا به کتب و نشریاتی که در این زمینه وجود دارد، مانند کتاب دستی آزمون های غیرمخرب انجمن آزمون های غیرمخرب امریکا (ASNT NDT Handbook)، نشریات آموزشی برای کارکنان آزمون های غیرمخرب (ASNT Personnel Training Publications - PTP)، نشریات آموزشی کمیته بین المللی آزمون های غیرمخرب (ICNDT) و غیره مراجعه نمایند.

کاربرد

در طی تولید و حمل و نقل امكان دارد كه انواع عیوب با اندازه های مختلف در ماده یا قطعه به وجود آیند. ماهیت و اندازه دقیق هر عیب روی عملیات بعدی آن قطعه تاثیر خواهد داشت. عیوب دیگری نیز مانند ترك های حاصل از خستگی یا خوردگی ممكن است طی عملکرد قطعه ایجاد شوند. بنابراین به منظور اطلاع از وجود عیوب در مرحله تولید و نیز جهت تشخیص و تعیین سرعت رشد این نقص ها در طول عمر قطعه، دستگاه یا سازه، استفاده از تجهیزاتی مطمئن ضروری است. منشا برخی از عیوب در مواد، قطعات، دستگاه ها و سازه ها عبارتند از:

• 1- عیوبی كه ممكن است طی ساخت مواد اولیه به وجود آیند مانند ناخالصی های سرباره، حفره‌های گازی، حفره های انقباضی، ترك های تنشی و...
• 2- عیوبی كه ممكن است طی تولید قطعات به وجود آیند مانند عیوب ماشینكاری، عیوب عملیات حرارتی، عیوب جوشكاری، ترك های ناشی از تنش های پسماند و ...
• 3- عیوبی كه در مدت كاربری و بهره برداری قطعات به وجود می‌آیند مانند خستگی، خوردگی، سایش، خزش، ناپایداری حرارتی و ...

روش های مختلف آزمون های غیرمخرب (NDT) در عمل می توانند به روش های مختلفی برای عیب یابی به كار روند. اعتبار هر روش آزمون غیرمخرب (NDT)، سنجشی از كارایی آن روش در رابطه با آشكارسازی نوع، شكل و اندازه عیب ها است. پس از آن كه بازرسی تكمیل شد، احتمال معینی وجود دارد كه یك قطعه عاری از یك نوع عیب با شكل و اندازه به خصوص باشد. هر قدر این احتمال بالاتر باشد، اعتبار روش به كار رفته بیشتر خواهد بود.

نقش بازرسی غیرمخرب (NDI) این است كه با میزان اطمینان قابل قبولی ضمانت نماید كه در زمان به كارگیری قطعه برای بار طراحی، ناپیوستگی هایی به اندازه بحرانی شكست در قطعه وجود ندارند. همچنین ممكن است لازم باشد كه با اطمینان، عدم وجود ناپیوستگی های كوچكتر از حد بحرانی را نیز ضمانت كند. اما رشد ترك های كوچكتر از حد بحرانی به ویژه در مورد قطعاتی كه در معرض بارهای خستگی قرار دارند و یا در محیط های خورنده كار می‌ كنند، اهمیت دارد، به طوری كه این گونه قطعات، قبل از این كه شكست ناگهانی در آنها اتفاق بیفتد، به یك حداقل عمر كار مفید برسند. در برخی شرایط، بازرسی های مرتب و متناوب جهت اطمینان از نرسیدن ترك ها به اندازه بحرانی ضروری است.

به كارگیری ایده های مكانیك شكست در طراحی، برای توانایی روش های مختلف آزمون های غیرمخرب (NDT) در آشكارسازی ترك های كوچك، حد و مرز تعیین می‌ كند. اختلاف بین كوچكترین ترك قابل آشكارسازی و اندازه بحرانی آن، میزان ایمنی یك قطعه است. در هر برنامه بازرسی، تعداد عیوب شناسایی شده با تعداد واقعی آنها مطابقت پیدا نمی‌ كند، بنابراین احتمال شناسایی یك قطعه سالم و بدون عیب های با اندازه های گوناگون كاهش می‌ یابد. اما در رابطه با قطعات حساس، سعی بر این است که تا حد امكان عیب های بیشتری شناسایی شوند.

زیرا اگر قطعه‌ ای در طی بازرسی مردود و غیرقابل مصرف معرفی شود، بهتر از آن است كه هنگام استفاده منجر به شكست فاجعه آمیز گردد. مسلم است مهندسی كه ایده های مكانیك شكست را مورد استفاده قرار می‌ دهد، علاقه مند است كه بداند به چه اندازه عیب ها را در هنگام بازرسی مورد نظر داشته باشد. انتخاب روش با این بررسی اولیه تعیین می‌ شود و تمام پارامترهای دیگر در درجه دوم اهمیت قرار می‌ گیرند. برای مثال بازرسی ترك های مربوط به خستگی قطعات فولادی به روش فراصوتی كه به نسبت به راحتی قابل اجرا است، در مقابل تجزیه و تحلیل به روش جریان گردابی برای آشكارسازی ترك هایی به طول 1.5 میلی متر، كنار گذاشته می‌ شود زیرا احتمال آشكارسازی این ترك ها با آزمون فراصوتی 50 درصد و با آزمون جریان گردابی 80 درصد است.

هرچند بكارگیری هر یك از سیستم های بازرسی متحمل هزینه است، اما اغلب استفاده موثر از روش های بازرسی مناسب موجب صرفه جویی های مالی قابل ملاحظه ای خواهد شد. زیرا یكی از فایده های بدیهی و روشن به كاربردن صحیح آزمون های غیرمخرب (NDT)، شناسایی عیوبی است كه اگر بدون تشخیص در قطعه باقی بمانند، موجب شكست فاجعه آمیز قطعه و در نتیجه بروز خسارت های مالی و جانی فراوان خواهند شد. استفاده از این روش های آزمون می‌تواند مزیت های فراوانی از این بابت در بر داشته باشد. علاوه بر نوع بازرسی، مراحل بكارگیری آن نیز مهم است. به كارگیری روش های آزمون غیرمخرب (NDT) روی قطعات ریختگی و آهنگری كوچك بعد از آنكه تمامی عملیات ماشینكاری روی آنها انجام گرفت، اغلب بیهوده خواهد بود. در این گونه موارد باید قبل از انجام عملیات ماشینكاری پرهزینه قطعات به دقت بازرسی شوند و قطعاتی كه دارای عیوب غیرقابل قبول هستند، كنار گذاشته شوند. باید توجه داشت تمامی معایبی كه در این مرحله تشخیص داده می‌شوند، نمی‌توانند موجب مردود شدن قطعه از نظر بازرسی باشند. ممكن است قطعه ای دارای ناپیوستگی ها و ترك های سطحی بسیار ریز باشد كه در مراحل ماشینكاری از بین بروند.

آزمون غیرمخرب (NDT) چیست؟

آزمون غیرمخرب (NDT) فرایند بازرسی، آزمایش یا ارزیابی مواد، اجزاء یا مجموعه ها به منظور یافتن ناپیوستگی یا تغییرات در مشخصات بدون تخریب قابلیت خدمت رسانی قطعه یا سامانه می باشد. به بیان دیگر هنگامی که بازرسی یا آزمایش به پایان رسید قطعه همچنان قابلیت استفاده خواهد داشت.

به عبارت دیگر، آزمون غیرمخرب (NDT) به مجموعه‌ روش هايي اطلاق می شود كه برای آزمايش بدون تخريب و صدمه قطعات و سازه‌ها مورد استفاده قرار می گيرند. در مقابل آزمون های غیرمخرب (NDT)، آزمایشات مخرب (DT) هستند که بر روی تعداد محدودی از نمونه ها انجام شده، به جای اینکه روی خود مواد، اجزاء و یا مجموعه هایی که در حال خدمت رسانی هستند، صورت گیرند.

آزمایشات مخرب (DT) اغلب به منظور تعیین خواص مکانیکی مواد مانند مقاومت به ضربه، انعطاف پذیری، استحکام تسلیم و نهایی، چقرمگی و استحکام خستگی استفاده می شوند. اما ناپیوستگی ها و تغییرات در مشخصات مواد بیشتر و به شکل موثرتر توسط آزمون های غیرمخرب (NDT) کشف می شوند. امروزه آزمون های غیرمخرب (NDT) نوینی در ساخت، تولید و بازرسی های ضمن خدمت به منظور حصول اطمینان از یکپارچکی و قابلیت اطمینان محصول و نیز بررسی فرایند تولید، کاهش هزینه های تولید و نیز حفظ یکنواختی سطح کیفی محصول به کار گرفته می شوند.

در طول فرایند ساخت و نصب، آزمون های غیرمخرب (NDT) به منظور حصول اطمینان از کیفیت مواد و فرایندهای اتصال دهی مورد استفاده قرار می گیرند. آزمون های غیرمخرب (NDT) همچنین در بازرسی ضمن خدمت (In Service Inspection) به کار گرفته می شوند تا اطمینان حاصل شود که محصولات در حال استفاده یکپارچکی لازم را جهت مفید بودن و حفظ امنیت عموم دارند.

آزمون های غیرمخرب (NDT) علاوه بر عرصه های گوناگون مهندسی، در زمینه های مختلف پزشکی نیز به فراوانی مورد استفاده قرار می گیرند، هرچند استفاده از واژه آزمون غیرمخرب (NDT) برای کاربردهای پزشکی چندان رایج نیست.

روش های آزمون غیرمخرب (NDT)

روش های آزمون غیرمخرب (NDT) اغلب براساس نوع واسطه و یا تجهیزات مورد استفاده جهت انجام آزمون نام گذاری می شوند. در ادامه فهرستی از آزمون های غیرمخرب (NDT) آورده شده است:

• آزمون پراش صوت (Acoustic Emission Testing - AE)
• آزمون الکترومغناطیس (Electromagnetic Testing - ET)
• آزمون موج هدایت شده (Guided Wave Testing - GW)
• پایشگر نفوذ زمینی (Ground Penetrating Radar - GPR)
• آزمون لیزر (Laser Testing Methods - LM)
• آزمون نشت (Leak Testing - LT)
• نشتی شار مغناطیسی (Magnetic Flux Leakage - MFL)
• آزمون ریزموج (Microwave Testing)
• آزمون مایعات نافذ (Liquid Penetrant Testing - PT)
• آزمون ذرات مغناطیس (Magnetic Particle Testing - MT)
• آزمون پرتونگاری نوترونی (Neutron Radiographic Testing - NR)
• آزمون پرتونگاری (Radiographic Testing - RT)
• آزمون حرارتی/مادون قرمز (Thermal/Infrared Testing - IR)
• آزمون فراصوتی (Ultrasonic Testing - UT)
• تحلیل لرزه (Vibration Analysis - VA)
• آزمون چشمی (Visual Testing - VT)

همانطور که ملاحظه می شود، روش های فراوانی جهت انجام آزمون غیرمخرب ابداع شده اند، اما علی رغم این فراوانی، تعداد شش عدد از آنها بیشترین سهم بازار مصرف در صنعت را به خود اختصاص داده اند که در این دوره به آنها پرداخته خواهد شد. این روش ها عبارتند از:

• بازرسی چشمی (Visual Testing - VT)
• آزمون مایعات نافذ (Liquid Penetrant Testing - PT)
• آزمون ذرات مغناطیسی (Magnetic Particle Testing - MT)
• آزمون جریان گردابی (Electromagnetic Testing - ET)
• آزمون فراصوتی (Ultrasonic Testing - UT)
• آزمون پرتونگاری (Radiographic Testing - RT)

بیشتر بدانید

• چرا در دوره های آموزشی موسسه آریا آزمون صنعت شرکت کنیم؟
• آشنایی با مدرسین موسسه آریا آزمون صنعت
• آشنایی با مشتریان موسسه آریا آزمون صنعت
• آشنایی با انجمن آزمون های غیرمخرب امریکا ASNT