تست ذرات مغناطیسی (MT) سطح III + گواهینامه معتبر طبق SNT-TC-1A
محتوای دوره تست ذرات مغناطیسی سطح 3(MT Level III) در شرکت آریا آزمون صنعت
- Principles of magnets and magnetic fields
- Magnetic particle test equipment
- Equipment selection consideration
- Inspection materials and MT techniques
- Magnetization by means of electric current
- Circular field / Longitudinal field
- Discontinuities commonly indicated by circular / Longitudinal field
- Applications of longitudinal / circular magnetization
- Selecting the proper method of magnetization
- Alloy , shape and condition of part
- Demagnetization , reasons for requiring demagnetization
- Magnetic particle test indication and interpretations
- Effects of discontinuities on materials and types of discontinuities
- Safety and Health
- مرور و بررسی دستورالعمل های MT( MT Procedures)
- مرور و بررسی استاندارد ASTM E709 / آشنایی با نحوه Audit کردن گزارشات MT / کارگاه عملی تست MT به همراه گزارش نویسی
مخاطبین دوره تست ذرات مغناطیسی (MT) سطح III
سرپرستان واحد های NDT ، تکنیسین ها و مهندسین واحدهای کنترل کیفیت و بازرسین فنی که مستقیماً با روش های NDT سروکار داشته و قصد ارتقاء رتبه به سطح ارشد (Level III) را دارند .
توانمندیها پس از طی دوره تست ذرات مغناطیسی سطح 3(MT Level III) در شرکت آریا آزمون صنعت
- انجام تست روی اتصالات جوشی ، قطعات ریخته گری شده ، آهنگری شده و سایر قطعات صنعتی
- تفسیر ، تحلیل و ارزیابی عیوب بر اساس استانداردهای معتبر (ASTM,ASME )
- بررسی کیفیت و راستای میدان مغناطیسی، کنترل صلاحیت تجهیزات و کنترل شدت نور محیط
- توانمندی تفسیر و تحلیل دستورالعمل های تست MT
- ارائه گزارش رسمی از نتایج تست
- توانایی آماده سازی و تایید دستورالعمل های NDT
- توانایی آموزش پرسنل NDT در سطوح II,I
- تفسیر و تحلیل کد، استاندارد ،Spec و دستورالعمل های NDT
- توانایی سرپرستی و نظارت بر فعالیت تیم های NDT
- توانایی انتخاب تکنیک و انجام تست NDT و نیز تفسیر و ارزیابی نتایج حاصله
گواهینامه صادر شده پس از طی دوره ذرات مغناطیسی سطح 3(MT Level III)
آموزش و صدور گواهینامه در این دوره بر اساس راهنمای SNT-TC-1Aاز انجمن تستهای غیر مخرب آمریکا ( ASNT ) صورت می پذیرد و در پایان دوره علاوه بر گواهی حضور در دوره (Attendance) ، گواهینامه معتبر MT Level III بر اساس Written Practice تهیه شده طبق راهنمای SNT-TC-1A اعطاء خواهد گردید. آزمون های نهایی مشتمل بر 3 بخش می باشد:
- آزمون Basic شامل استاندارد SNT-TC-1A + Fabrication & Product Technology + آشنایی با دیگر متد های NDT
- آزمون Method شامل اصول پایه و مبانی + کاربردها و تکنیکهای متد + تفسیر کد ، استاندارد و Spec
- آزمون Specific شامل الزامات تجهیزات ، تکنیکها ، Spec ، دستورالعمل های NDT
راهنمای آموزش و تایید صلاحیت انجمن آزمایشات غیر مخرب آمریکا (ASNT)
انجمن آزمایشات غیر مخرب آمریکا(ASNT) از سال ها پیش راهنمای آموزش و تایید صلاحیت پرسنل آزمایشات غیر مخرب را با عنوان استاندارد ASNT SNT-TC-1A منتشر کرده است.
شرکت آریا آزمون صنعت به عنوان اولین برگزار کننده دوره های آموزشی تست های غیر مخرب (NDT) بر اساس استانداردASNT SNT-TC-1A در کشور، سابقه برگزاری بالغ بر8 ذرات مغناطیسی سطح 3(MT Level III) و آموزش بالغ بر 85 نفر دانشجو را در این زمینه داشته است. برای مشاهده سابقه شرکت، به تقدیر نامه های درج شده در سایت مراجعه نمایید.
بر اساس استاندارد SNT-TC-1A ، سه سطح صلاحیت برای بازرسین تعریف شده است:
- Level I : كمك اپراتورتست MT (سطح مقدماتی)
- Level II : اپراتور تست MT (سطح استاندارد)
- Level III : بازرس ارشد MT (سطح ارشد)
در استاندارد فوق سطح اختیارات و توانمندی های هر کدام از سطوح صلاحیت درج گردیده است.
پیش نیاز دوره تست ذرات مغناطیسی سطح 3(MT Level III)
داوطلبان حضور در دوره های NDT سطح III بر اساس Written Practice این شرکت می بایست دارای مدرک سطح II در رشته های معمول NDT شامل MT,PT,VT,RT و VT بوده و نیز دارای حداقل 2 سال سابقه کاری مرتبط در روش NDT مورد درخواست باشند. ضمناً دارا بودن مدرک کارشناسی یا کاردانی در یکی از رشته های مهندسی یا علوم پایه و نیز توانایی خواندن و درک متون انگلیسی ضروری می باشد.
مزایای دوره تست ذرات مغناطیسی سطح 3(MT Level III)
گواهینامه دوره تست ذرات مغناطیسی سطح 3(MT Level III) موسسه آریا آزمون صنعت با توجه به اعتبارات سازمانی این موسسه و اینکه دوره بر اساس یک استاندارد مشخص برگزار می شود(ASNT SNT-TC-1A) ، نیاز به ترجمه نداشته و مستقیما در بسیاری از سازمان ها و شرکت های داخل و خارج از کشور، معتبر و قابل استفاده می باشد. ضمنا در صورت نیاز به دریافت گواهینامه ASNT NDT Level IIIکه در حال حاضر آزمون های آن فقط در خارج از کشور برگزار میشود، فرد این امکان را دارد که شانس موفقیت خود را با گزراندن این دوره ها افزایش دهد.لذا بسیاری از افرادی که قصد شرکت در آزمونهای ASNT NDT Level III را دارند به منظور کسب دانش فنی و مهارت در این حوزه ، به موسسه آریا آزمون صنعت مراجعه می کنند. در بعضی از کشور ها نظیر کانادا، افراد میبایست در حوزه شغلی تست های غیر مخرب ، الزاما از موسسهNDT آن کشور مثلا در کانادا موسسه CGSB(Canadian General Standards Board) ، مدرک کسب کنند.حتی در این شرایط هم گذراندن دوره در ایران(در موسسه آریا آزمون صنعت) از دو دیدگاه می تواند مفید و موثر باشد. اول اینکه دانش و مهارت NDT از طریق آموزش های جامع توسط مدرسین مجرب و به زبان فارسی به بهترین نحو به شخص منتقل می شودو ثانیا شخص می تواند مدارک اخذ شده از این موسسه را ارایه دهد و قادر خواهد بود بجای طی نمودن دوره آموزشی که اغلب پر هزینه است(حدود 4 تا 5 هزار دلار)، فقط در آزمون نهایی شرکت کند.در اینصورت این امکان را دارد با هزینه بسیار کمتر و با شانس بالاتر ، گواهینامه مورد نظر را دریافت نماید.
اصول تست ذرات مغناطیسی(MT) Magnetic Particle Testing، مزایا و محدودیت ها
اين روش NDT اغلب جهت رديابي عيوب سطحي در فلزات فرومغناطيس مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين روش عيوب زير سطحي نيز قابل تشخيص هستند ولي معمولاً تفسير آنها بسيار مشكل مي‌باشد. عيوب زير سطحي اغلب توسط ساير روشهاي NDT قابل تشخيص و ارزيابي هستند. ناپيوستگي‌هاي سطحي در يك قطعه مغناطيسي شده، يك آهنرباي موضعي ايجاد نموده و ذرات پودر آهن را به سمت خود جذب مي‌كنند. در اثر تجمع ذرات مغناطيسي در محل ناپيوستگي يك نشانه قابل رويت در آن محل ايجاد مي‌گردد.
با وجود چندين روش متنوع آزمايش ذرات مغناطيسي، اصول تست در تمام روشها يكسان مي‌باشد. تمام اين آزمايشات از طريق ايجاد ميدان مغناطيسي در قطعه كار و اعمال ذرات مغناطيسي به سطح آن انجام مي‌شوند.
شكل ، خطوط ميدان مغناطيسي را در اطراف يك آهنربا نشان مي‌دهد. مطابق شكل، جهت خطوط فلاكس مغناطيسي از قطب N به قطب S مي‌باشد . اين خطوط با يكديگر موازي بوده و هيچگاه يكديگر را قطع نمي‌كنند. شدت ميدان مغناطيسي در داخل آهنربا بيشترين مقدار و با دور شدن از آهنربا، از شدت آن كاسته مي‌شود.
شكل زیر، يك آهنرباي U شكل را روي يك قطعه مغناطيسي حاوي ناپيوستگي نشان مي‌دهد. خطوط ميدان مغناطيسي بصورت حلقه‌هاي پيوسته از يك قطب به قطب ديگر حركت مي‌كنند. به دليل وجود فاصله هوايي كوچك در محل ناپيوستگي، يك آهنرباي موضعي در آن محل به وجود مي‌آيد. به دليل نيروي جاذبه قوي اين آهنرباي موضعي، ذرات مغناطيسي در محل ناپيوستگي تجمع مي‌كنند در روش MT، تجهيزات مختلفي جهت اعمال ميدان مغناطيسي به قطعه وجود دارد. پس از مغناطيسي شدن قطعه، ذرات مغناطيسي به سطح اعمال مي‌شوند. در صورت وجود ناپيوستگي، ذرات مغناطيسي در آن محل تجمع نموده و يك نشانه قابل رويت تشكيل مي‌دهند.
استفاده از آهنرباهاي دائمي در روش MT به دليل محدوديتهاي آنها، منسوخ شده است. امروزه اغلب از آهنرباهاي الكتريكي استفاده مي‌شود. اصول آهنرباهاي الكتريكي، ايجاد ميدان مغناطيسي در اطراف يك هادي الكتريكي است .
زمانيكه جريان الكتريكي از يك هادي عبور مي‌كند، خطوط ميدان مغناطيسي به شكل دايره‌هاي متحدالمركز در اطراف آن ايجاد مي‌شود و راستاي ميدان مغناطيسي عمود بر راستاي جريان خواهد بود.
بطور كلي ميدان مغناطيسي به دو صورت در قطعات اعمال مي‌شود:
- طولي (Longitudinal)
- محيطي (Circular)
زمانيكه جهت ميدان مغناطيسي در راستاي محور قطعه باشد، مغناطيس طولي و چنانچه جهت آن عمود بر محور قطعه باشد، مغناطيس محيطي خواهيم داشت.
همانطور كه اشاره شد، چندين روش به منظور توليد مغناطيس طولي و محيطي در قطعات وجود دارد. شكل زیر، مغناطيس طولي به وجود آمده را در اثر قرار دادن قطعه داخل كويل الكتريكي نشان مي‌دهد. زمانيكه كويل به صورت ايستگاهي بوده و قطعات از داخل آن عبور كنند به آن ”Coil Shot“ گفته مي‌شود. مطابق شكل، عيوبي كه راستاي آنها عمود بر خطوط ميدان مغناطيسي باشد، به خوبي قابل رويت مي‌باشند. عيوبي كه تحت زاويه °45 نسبت به خطوط ميدان مغناطيسي قرار دارند با حساسيت كمتري رويت مي‌شوند و عيوبي كه كاملاً موازي با خطوط ميدان هستند، قابل رويت نخواهند بود.
به منظور توليد ميدان محيطي، مي‌توان با عبور دادن جريان الكتريكي از قطعه، ميدان‌هاي مغناطيسي دوراني عمود بر محور طولي قطعه ايجاد نمود. به تجهيزات ايستگاهي اين روش، ”Head Shot“ گفته مي‌شود. مطابق شكل زیر، عيوبي كه در راستاي محور طولي قطعه هستند به خوبي قابل رويت و عيوبي كه به صورت محيطي و موازي خطوط ميدان قرار دارند، رويت نمي‌شوند. مغناطيسهاي طولي و محيطي را مي‌توان با تجهيزات قابل حمل در قطعه ايجاد نمود.
به منظور توليد مغناطيس طولي مي‌توان از روش يوك (Yoke) مطابق شكل زیر، استفاده نمود. يوك يك آهنرباي الكتريكي است كه از يك هسته مغناطيسي و يك سيم پيچ كه دور آن پيچيده شده، تشكيل شده است. زمانيكه جريان از سيم پيچ عبور مي‌كند، يك ميدان مغناطيسي خطي بين پايه‌هاي يوك ايجاد مي‌نمايد.
به منظور تشكيل مغناطيس محيطي مي‌توان از روش پراد (Prod) مطابق شكل زیر استفاده نمود. هر دو جريان AC و DC، جهت القاي ميدان مغناطيسي در قطعه، قابل استفاده هستند. ميدان مغناطيسي توليد شده توسط جريان AC، در لايه‌هاي سطحي قطعه، تمركز بيشتري دارد. مغناطيس متناوب سبب تحرك بيشتر ذرات مغناطيسي روي سطوح شده و از اين ديدگاه حساسيت بازرسي را افزايش مي‌دهد. ميدان مغناطيسي توليد شده با جران DC، قدرت نفوذ بيشتري دارد، بنابراين با مغناطيس مستقيم مي‌توان عيوب نزديك به سطح را رديابي نمود. هرچند علائم ناشي از عيوب زير سطحي به سختي قابل تفسير هستند.
نوع سوم جريان الكتريكي، جريان نيم موج يكسو شده مي‌باشد. اين جريان تركيبي از دو جريان AC و DC مي‌باشد و مزاياي هر دو جريان را داراست.
همانطور كه اشاره شد، در روش MT، بيشترين حساسيت در تشخيص عيوب، زماني ايجاد مي‌شودكه راستاي خطوط ميدان مغناطيسي عمود بر راستاي عيب باشد. عيوبي كه راستاي آنها موازي با راستاي خطوط ميدان مغناطيسي باشد قابل رويت نخواهند بود.
بطور كلي در صورتيكه زاويه بين محور طولي عيب و خطوط مغناطيس بيشتر از °45 باشد، عيب قابل رويت خواهد بود. و اگر اين زاويه كمتر از °45 باشد، ممكن است عيب رويت نگردد. بنابراين به منظور اطمينان از حساسيت كامل بازرسي، بايد ميدان مغناطيسي را تحت دو راستاي °90 نسبت به يكديگر اعمال نمود. بازرسي به روش MT فقط به فلزات مغناطيسي از قبيل فولادهاي كربني و كم آلياژي، چدنها، بعضي از فولادهاي ضدزنگ (غير از نوع آستنيتي) و نيكل محدود مي‌شود.
اين روش جهت بازرسي فلزات و آلياژهاي غير مغناطيسي نظير آلومينیوم، مس و فولادهاي ضدزنگ آستنيتي قابل استفاده نمي‌باشد.
در صورت استفاده صحيح از اين روش، ناپيوستگي‌هاي بسيار كوچك سطحي قابل رويت و ناپيوستگي‌هاي نسبتاً بزرگ زير سطحي با دقت كمتر قابل رويت خواهند بود. تجهيزات مورد استفاده در اين تست با توجه به ابعاد، قابليت حمل و قيمت، متفاوت مي‌باشند. مثلاً يوك با جريان AC بسيار سبك و قابل حمل بوده و جهت بازرسي قطعات بزرگ نظير اسكلت فلزي ساختمانها و پل‌ها، مخازن و لوله‌ها، مفيد
مي‌باشد. تجهيزاتي مانند پراد و كويل به دليل داشتن منبع قدرت از قابليت حمل كمتري برخوردار هستند. تجهيزات بازرسي ايستگاهي مانند ”Coil Shot“ و ”Head Shot“ معمولاً جهت بازرسي قطعات كوچك با تعداد زياد، مناسب مي‌باشند. اين تجهيزات اغلب شامل مكانيزم مغناطيس زدايي هستند. ذرات مغناطيسي مورد استفاده در روش MT، بسيار ريز بوده و به منظور سهولت رويت آنها روي قطعه، به صورت رنگي ساخته مي‌شوند. رنگ اين مواد اغلب خاكستري، سفيد، قرمز، زرد، آبي و يا مشكي مي‌باشد. به اين مواد، ذرات مرئي (Visible) گفته مي‌شود، يعني علائم، زير نور مرئي قابل رويت مي‌باشند. ذرات مغناطيسي ممكن است آغشته به مواد فلوئورسنت باشند كه در اين صورت علائم زير نور ماوراء بنفش قابل رويت خواهند بود. حساسيت بازرسي با مواد فلوئورسنت بيشتر از مواد مرئي مي‌باشد.
ذرات مغناطيسي به دو روش روي قطعه اعمال مي‌شوند:
- به صورت پودر خشك (dry Powder)
- به صورت معلق در آب يا نفت (Wet Particle)
هر دو روش مزايا و محدوديتهايي دارند، ولي روش ترفلوئورسنت (Wet Fluorescent)، از حساسيت بيشتري برخوردار مي‌باشد.
مزاياي روش MT عبارتند از:
- سرعت انجام بازرسي زياد مي‌باشد.
- هزينه‌هاي بازرسي كم مي‌باشد.
- شرايط سطحي قطعه از حساسيت كمتري برخوردار مي‌باشد، بطوريكه حتي امكان تست روي يك لايه نازك رنگ وجود دارد.
- انجام تست روي سطوح داغ با استفاده از پودر خشك امكان پذير است.
- امكان استفاده از روش هاي قابل حمل مانند يوك با جريان AC، ميسر مي‌باشد.
محدوديتهاي روش MT عبارتند از:
- امكان بازرسي فقط جهت فلزات مغناطيس شونده ميسر مي‌باشد.
- اغلب قطعات نياز به مغناطيس زدايي پس از انجام آزمايش دارند.
- به جريان برق نياز مي‌باشد.
عمليات مغناطيس زدايي معمولاً با استفاده از جريان AC انجام مي‌شود. با عبور دادن آهسته قطعه از ميان ميدان مغناطيسي متناوب و يا كم كردن تدريجي شدت جريان مغناطيس كننده تا صفر، نظم دو قطبي‌هاي مغناطيسي، بهم ريخته و قطعه مغناطيس زدايي مي‌شود.
